مارتین اسکورسیزی به همراه پدر و مادرش، در نمایی از مستند ایتالیایی‌های آمریکا
بی بی سی /سپهر عاطفی/روزنامه‌نگار در برلین:دویچه کینماتک، موزه فیلم و
سینما در برلین از ژانویه تا نیمه ماه مه امسال و همزمان با هفتاد سالگی
مارتین اسکورسیزی نمایشگاهی ویژه با عنوان «مارتین اسکورسیزی» برگزار کرد.
اسکورسیزی نامی آشنا در صنعت سینما و از تاثیرگذارترین نام‌های این حرفه
است.
این نمایشگاه در دو طبقه و شامل قسمت‌های مختلفی
مانند خانواده، برادران، زنان و مردان، قهرمان‌های تنها، نیویورک، سینما،
فیلم‌برداری، ادیت و موسیقی بود که به بررسی منابع الهام، روش‌های کاری
مخصوص و نقش وی در سینمای مدرن آمریکا می‌پرداخت. هر قسمت با متن کوتاهی در
معرفی و نقد آثار اسکورسیزی و عکس‌ها، فیلم‌ها و اشیا مرتبط از مجموعه‌ی
شخصی وی، رابرت دنیرو و پل شریدر (نویسنده بسیاری از آثار اسکورسیزی مانند
راننده تاکسی و گاو خشمگین) همخوان شده بود. در این گزارش نگاهی به
بخش‌های مختلف این نمایشگاه داشته‌ام.
خانواده اسکورسیزی
فرانک، برادر بزرگتر اسکورسیزی در مورد کودکی او
می‌گوید: «مارتین پسر بیماری بود و کودکی سختی داشت. من عادت داشتم از او
مراقبت کنم و او را با خود به سینما می‌بردم.» برادری رابطه‌ای است که در
بسیاری از فیلمهای اسکورسیزی به آن پرداخته شده است. شخصیت‌های دو مرد،
دوست یا برادر که معمولا یکی از آن‌ها مجرم یا به دردسر افتاده است و دیگری
به محافظت از او می‌پردازد، تیپ‌هایی آشنا در فیلمهای وی هستند. برای
مثال در «خیابان‌های مین» رابرت دنیرو در نقش جانی بوی یک جوان خرابکار و
مشکل آفرین است که بارها از اعتماد دوستش چارلی با بازی هاروی کایتل سو
استفاده می‌کند، با این حال چارلی نمی‌تواند او را در میان مشکلاتش رها
کند. در گاو خشمگین نیز جیک با بازی روبرت دنیرو بکسور پرخاشگری است که به
تعهدات خود عمل نمی‌کند با این حال برادر و مربی‌اش جویی با بازی جو پشی در
یک بازه زمانی طولانی همواره حامی او باقی می‌ماند.
در این بخش از نمایشگاه عکس‌های شخصی و خانوادگی
اسکورسیزی به نمایش گذاشته شده‌اند. عکس‌هایی از ازدواج پدربزرگ و
مادربزرگش گرفته تا عکس او به همراه والدینش بر سر صحنه‌ای از فیلم
ایتالیایی‌های آمریکا. در قسمت دیگری از بخش خانواده نمایشگاه قسمتی کوتاه
از فیلم «سفر من به ایتالیا» پخش می‌شود و اسکورسیزی از پیشینه خانوادگی
خود و مهاجرت خانواده‌شان از سیسیل به نیویورک می‌گوید. قهرمان‌های تنها
بسیاری از شخصیت‌های اسکورسیزی، انسان‌هایی تنها در جدال با جامعه‌‌اند.
مردان جوانی که با گرایش به خشونت به دنبال جایگاه خود در اجتماع هستند.
شخصیتی که دوست و همراه قدیمی اسکورسیزی، رابرت دنیرو به خوبی از پس ایفای
نقش آن‌ها برآمده است. او در یکی از بهترین بازی‌های خود، نقش تراویس،
راننده تاکسی را دارد که به تنهایی در مقابل شهری که به نظر او غرق در فساد
است، می‌ایستد. در سال‌های اخیر و با بالا رفتن سن دنیرو، ایفای این نقش
بیشتر بر عهده لئوناردو دیکاپریو بوده است. برای مثال شخصیت تدی دنیلز در
«جزیره‌ی شاتر» که تحت تاثیر تجربه جنگ و حس گناه است در چشم بیننده
یادآور شخصیت‌هایی است که نقششان را پیش از این دنیرو بر عهده داشت.
از میان دیگر قهرمان‌های تنهای اسکورسیزی می‌توان
به مسیح در «آخرین وسوسه‌ی مسیح» اشاره کرد. رمانی از نیکوس کازانتزاکیس که
انتخاب آن توسط کارگردانی که در دوران جوانی قصد داشت کشیش بشود، خالی از
معنا نیست. در این قسمت از نمایشگاه عکس‌هایی از فیلمهای «پادشاه کمدی»
(روپرت پوپکین با بازی دنیرو)، «آخرین وسوسه‌ی مسیح» (ویلم دافو در نقش
مسیح)، «راننده تاکسی»، «گاو خشمگین» (جیک لاموتا با بازی دنیرو) می‌بینیم
که با فیلم‌نامه‌ی تصویری‌شان (استوری‌بورد) همخوان شده‌اند. در قسمتی
دیگر عکس‌های رابرت دنیرو با خالکوبی‌های عجیب و غریبش در نقش مکس کیدی در
«تنگه‌ی وحشت» یکی دیگر از قهرمان‌های تنها و خشن اسکورسیزی را نشان
می‌دهد.
اسکورسیزی و نیویورک
مارتین اسکورسیزی و رابرت دنیرو در پشت صحنه رفقای خوب
خانواده اسکورسیزی در دهه ۵۰ میلادی از منطقه
کویینز به "ایتالیای کوچک" اسباب کشی کردند. اسکورسیزی که حالا به علت
بیماری آسم بیشر وقت خود را در خانه می‌گذراند، زندگی خیابانی را از پنجره
خانه‌شان به تماشا می‌نشست. جایی که تضاد میان ارزش‌های اخلاقی کلیسای
کاتولیک و آن‌چه از باند‌های جرم و جنایت محلی می‌دید باعث نگرانی و
تشویشش می‌شد. شاید به همین دلیل باشد که در بسیاری از فیلمهای وی ردی از
این باند‌های خلاف‌کار شهر نیویورک دیده می‌شود. اولین فیلم بلند اسکورسیزی
و به پیشنهاد معلمش در دانشگاه فیلم‌سازی نیویورک به همین فضا می‌پردازد.
در «راننده تاکسی» وقتی نامزد ریاست جمهوری از تراویس می‌پرسد چه چیز
بیشتر از همه در این کشور تو را آزار می‌دهد؟ تراویس جواب می‌دهد که بعضی
اوقات نمی‌تواند این شهر پر از کثافت را تحمل کند و از بوی گند این شهر سرش
درد می‌گیرد. اسکورسیزی از چشم قهرمان مهم‌ترین فیلم نیویورکی‌اش، راننده
تاکسی باند‌های مواد مخدر و فحشا در حوالی میدان تایمز نیویورک را به
تصویر می‌کشد. سال‌ها بعد اسکورسیزی در دو فیلم «عصر بی‌گناهی» و «دار و
دسته نیویورکی» به تاریخ خونین نیویورک نیز می‌پردازد.
در این بخش نقاشی از دانته فرتی دیده می‌شود که در
آن صحنه حمله مهاجرین به پلیس نیویورک (دار و دسته نیویورکی) تصویر شده
است. ماکت بزرگی از نقشه نیویورک نیز در میان سالن وجود دارد که منطقه
هر یک از فیلمهای نیویورکی اسکورسیزی روی آن مشخص شده است. اشیا و
پوسترهای فیلمهای نیویورکی نیز قسمت دیگری از این بخش را تشکیل داده‌اند.
کفش‌های دنیرو در راننده تاکسی، لباس دی کاپریو در نقش آمستردام و تبر قصاب
در دار و دسته نیویورکی تعدادی از این اشیا را تشکیل می‌دهند. تصویری از
اسکورسیزی به همراه فرانسیس فورد کاپولا و وودی آلن نیز در پشت صحنه
«داستان‌های نیویورک» به چشم می‌خورد.
اسکورسیزی و سینما
نمایی از فیلم 'رنگ پول'
اولین تصاویری که اسکورسیزی روی پرده سینما دید
مربوط به وسترنی با بازی روی روجرز بود. بعدها او اولین فیلمهای
ایتالیایی‌اش را در تلویزیون ۱۶ اینچ سیاه و سفیدی دید که والدینش در سال
۱۹۴۸ خریده بودند. این تلویزیون در این بخش از نمایشگاه و در میان پوستر
فیلمهای کلاسیک هالیوود به چشم می‌خورد. کلاسیک‌هایی که اسکورسیزی را
افسون و به جادوی سینما علاقه‌مند کردند. پوستر فیلمهای «هشت و نیم»
فلینی، «کفش‌های قرمز» و «زندگی و مرگ کلنل بلیمپ» مایکل پاول، «ام را به
نشانه مرگ بگیر» هیچکاک و «جهنم فرشتگان» هوارد هیوز از میان مجموعه شخصی
اسکورسیزی به این نمایشگاه راه پیدا کرده‌اند.
در میان پوسترها و نخل طلای کن که اسکورسیزی در
سال ۱۹۷۶ برای «راننده تاکسی» به دست آورد، فیلم‌نامه تصویری «شهر ابدی»
که توسط مارتین ۱۱ ساله کشیده شده است، جلب توجه می‌کند. او در سال ۱۹۹۰ به
همراه استیون اسپیلبرگ، فرانسیس فورد کاپولا و استنلی کوبریک بنیاد جهانی
حفاظت و نگهداری از فیلمهای قدیمی را تاسیس کرد. البته ادای دین اسکورسیزی
به سینما این‌جا پایان نپذیرفته است. او در سال ۱۹۹۵ در مستندی با عنوان
«سفری شخصی با مارتین اسکورسیزی در سینمای آمریکا» صد سالگی سینما را جشن
گرفت. «هوگو» محصول سال ۲۰۱۱ و اولین فیلم سه بعدی وی نیز با صحه گذاشتن بر
دانش عمیق او از تاریخ سینما تاکید می‌کند که برای ماندگاری باید همراه با
ابزار سینما تغییر کرد.
اسکورسیزی و موسیقی
بخش «ادیت» نمایشگاه، فیلم‌نامه تصویری "گاو خشمگین" در این عکس مشاهده می‌شود
موسیقی نقش مهمی در زندگی و آثار اسکورسیزی بازی
می‌کند. او می‌گوید فیلم «خیابان‌های مین» را تحت تاثیر موسیقی‌هایی که از
آپارتمان‌ها، خیابان‌ها و بارهای محله "ایتالیای کوچک" در شب به گوش
می‌رسند، ساخته است. مستند «نور بتابان» که در سال ۲۰۰۸ افتتاحیه جشنواره
فیلم برلین بود، از کنسرت رولینگ استون در تئاتر بیکن نیویورک ساخته شده
است. وی پیش از این نیز و در سال ۱۹۷۸ مستندی با عنوان «آخرین والتز» از
آخرین کنسرت گروه افسانه‌ای باند ساخته بود. مستندهایی در مورد باب دیلن و
جرج هریسون و همچنین ساخت موزیک ویدئو «بد» برای مایکل جکسن از دیگر
فعالیت‌های اسکورسیزی در زمینه موسیقی است. اسکورسیزی در موسیقی فیلم
تجربه همکاری با برنارد هرمن (برای راننده تاکسی) موسیقیدان برجسته
آمریکایی که پیش از این موسیقی بسیاری از فیلمهای آلفرد هیچکاک را ساخته
بود، فیلیپ گلاس (کوندون)، هوارد شور (دار و دسته نیویورکی، شاترآیلند
و...) را دارد.
در این قسمت از نمایشگاه، بخشی از مجموعه شخصی
صفحه‌های موسیقی اسکورسیزی، نت نوشته‌های اصلی برنارد هرمن برای راننده
تاکسی و تصویر اسکورسیزی و مایکل جکسن در پشت صحنه موزیک ویدئو «بد» به
چشم می‌خورد. همچنین تصاویری از مستند «نور بتابان» برای علاقه‌مندان پخش
می‌شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر