آلن پو نویسندهای است که خودش را وقف خلق ادبیاتی بادوام کرده بود، نویسندهای غریب، برجسته و از نظر روانی متزلزل که اعتقاد چندانی به دموکراسی نداشت. او که بسیار مصرانه مخالف آثار آموزنده بود، تنها علاقه مند به خلقیک اثر با تأثیر برجسته بود و به همین دلیل نبوغ خود را به صورتی فعال وقف نوشتن داستانهای کوتاه برای خلق اثری نوظهور، بدیع، متنوع و شگفت آور میکرد. در این راستا پو به آزمایش با قالب داستان پرداخت،یک دوره تحقیق انزوا جویانه را سپری کرد و با توجه به تلاشهای متعددش برای تغییر آثارش جهت خوشایند عموم تجربهای تلخ از بی توجهی مردم و در نتیجه فقر اقتصادی داشت. اما پو با توجه به دلسردیهای متعدد در وقف کردن خود به ادبیات استقامت کرد.
نخستین آثار و داستانهای پو شامل مجموعه‌ای از ۱۶ داستان بود که شاید در سالهای ۱۸۳۰ و ۱۸۳۵ نوشته شده باشند و او امیدوار بود آنها را به صورتیک کتاب به نام داستانهایی از کلوب فولیو به چاپ برساند، اما نخست میبایست تنها به چاپ مجزای آنها در مجلات قناعت میکرد. به تدریج که او معروفتر شد موفق به چاپ کتابی دو جلدی به نام داستانهای گروتسک و عروسک در سال ۱۸۴۰ شد که شامل ۲۵ داستان از ۲۶ داستانی است که او تا آن زمان نوشته بود و دوباره در سال ۱۸۴۵ جلد دیگری از همان کتاب را با ۱۲ داستان به چاپ رساند. اینها تنها مجموعههایی بودند از داستانهای او که به صورت کتاب در طول حیات او به چاپ رسید. اگرچه او چیزی قریب به ۷۰ داستان کوتاه و کمدی نوشته بود.
از همان آغاز، پو به وضوح به مسائل تجاری توجه خاصی داشت و سعی میکرد تا تقاضای ادبیات تجاری را با استفاده از ابزارهای احساسی که در مجلات متداول آن زمان معمول بود پاسخ گو باشد. او به خاطر ذائقه عجیبی که در کتاب برنیس ارائه داد، توسط سردبیر مجله پیام آور در سال ۱۸۳۵ مورد سرزنش قرار گرفت. هرچند خود او نیز صادقانه قبول کرد که بعضی از جزئیات در این داستان بیش از حد نفرت انگیز است، اما به اعتقاد او مسئله ذائقه در این میان جایی ندارد همان طور که خودش میگوید: برای درکیک نویسنده، اثر او باید خوانده شود. او میدانست و شاید تصور میکرد که میداند دقیقاً چه نوع موضوعاتی مورد پسند مردم است و تنوع موضوعات و نحوه برخورد با این موضوعات در داستانهای اولیه او بیانگر این است که او برای مورد پسند قرار گرفتن داستانهایش توسط افراد بیشتری از خوانندگان کوشش بسیاری کرده است. او میگوید: «چیز مضحکی را به شکل عجیب و غریب درآوردن،ترسی را به گونهای نفرت انگیز و وحشت آور نشان دادن، اینها موضوعاتی است که مردم در داستانها میپسندند.» از این رو داستانهای اولیه او از روش مورد پسند گوتیک گونه آن زمان پیروی میکند و مشحون از صحنههای خارق العاده ،غیرعادی، ماوراءالطبیعه، جنون، زنده به گور کردن و مثله کردن است.
این داستانهای اولیه او به سرعت مورد پسند عام قرار میگرفت، اما شاید مخاطبان این حقیقت را نمیدیدند که در اعماق این داستانها مقاصد هجو تمسخر آمیزی نهفته است. تنها در دهههای اخیر منتقدان متوجه شدهاند که مفاهیم کمدی که به طرز موذیانهای در این داستانها پنهان شده است و در گوشه و کنار آن به چشم می‌خورد، پو را قادر به تمسخر نویسنده، خواننده و حتی خود این داستانهای گوتیک گونه که مورد تحسین آنها بود، میکرد. واضح است که داستانهای پو که حتی در داستانهای جدی نیز از این تمسخرها خالی نیست. با این دید به عنوان پیشتاز تئاتر پوچ گرا به حساب میآید. پو در طول حیاتش به عنوانیک نویسنده از این روشهای خودسرانه و مسخره آمیز که طعنه و استهزا و روشهای دیگر بیانی را درهم میآمیخت، استفاده زیادی میکرد. در نتیجه علاوه بر موفقیتش در انتشار چندین مجله مشهور، اعتبار او در زمینه داستانهای کوتاه به این علت است که او نه تنها خوانندگانش را به دقت میشناخت، بلکه گنجینه عظیمیاز هنر ادبی برای نسلهای آینده خوانندگان و منتقدان به میراث گذاشت.
دانشجوس پراگ- هنریک گالین (۱۹۲۶)
به طور خلاصه سه اصل مهم این تئوری به قرار زیر است:
۱- از آنجایی که سازگاری تأثیریا نتیجهیک نوشته تخیلی در درجه اول اهمیت قرار دارد، موثرترین شعریا داستان آن است که بتوان آن را دریک جلسه خواند.
۲- نثر نقلی کوتاه، که داستانهایهاثورن نمونه بسیار خوبی از آنهاست، در کنار شعر برای به ظهور رساندنیک نبوغ هنری فرصتی بسیار طلایی را به وجود میآورد. به شرط آن که نویسنده از تمام ارکان در داستانش – از جمله شخصیتها، وقایع، روش و آهنگ بیان- جهت ایجاد اثر مورد نظر استفاده کند.
۳- داستان می‌تواند بیش ازیک قطعه شعر کوتاه جهت ایجاد تأثیرات متنوع مورد استفاده قرار گیرد. آن چه او در این تئوری تأثیر مینامد، اثری است کهیک کار هنری بر خواننده میگذارد، به همین دلیل پو بر رعایت نسبیت،ترکیبات و طرح خود داستان ویایک کار ادبی تأکید خاص دارد. او در بیان وظایف و پاداشیک هنرمند میگوید: «اگر نخستین جملهیک نویسنده تأثیر لازم را به وجود نیاورد، او از همان آغاز شکست خورده است. در تمام داستان حتی کلمهای نباید بدون برنامه ریزی برای رسیدن بهیک هدف از پیش تعیین شده به کار برده شود و با این مهارت و دقت اثری خلق میشود که براییک فردی که مفهوم هنر را درک میکند، حالتی از رضایت کامل را به وجود میآورد.»
آلن پو و داستان پلیسی
آثار ادگار آلن پو، اعم از شعر و داستان، همواره از داستانهای خواندنی، جذاب و تأثیرگذار هستند. این آثار چناناند که در توصیفشان تنها میتوان گفت آثاری زنده و با طراوتاند و امروزه پس از گذشت بیش ازیک قرن همچنان جذابیت خود را حفظ کرده اند. چرایی چنین اقبال و استقبالی را میتوان به این دلیل دانست که اولاً موضوعات مورد نظر آلن پو، کاملا، واقعی، حقیقی، ملموس و انسانی اند، ثانیاً با وجود تمام ویژگیهای اضطراب، تعلیق و گره افکنی، آلن پو کاملاً راحت مینویسد، بدون حاشیه روییا قلنبه گویی ویک ضرب میرود سر اصل مطلب. ثالثاً او در داستانهایش نه از موجودات و شخصیتهای طبیعی سخن میگوید و نه اشارهای به شخصیتهای فوق طبیعی دارد. احتمالاً به خاطر شغلش بسیار رئال و واقع گراست. پو در داستانهایش به دنبال مقصر نمیگردد و در نهایت خونسردی وقایع اتفاقیهیا محتمل الوقوع زندگی را تصویر میکند و این مردم هیچ فرقی با مردم کوچه و بازار ندارند.
در داستانهای پلیسی ادگار آلن پو، آن چه اهمیت ندارد و نویسنده نیز چندان وقعی به آن نمیگذارد، عدالت و محاکم قضایی است. آلن پو از تاریکترین زوایای روح آدمیبه دنیا نگاه میکند. او به دلیل هوش و ذکاوت باطنی اش با زشتیهای ملموس این جهان کار دارد و میداند هر انسانییک نقطه تاریک در وجودش دارد. بدینترتیب فهمیدن این که چرا چنین نویسندهای شخصیت (خاص) خلق نکرده ساده است. او با وجود ماجراهای روی داده در سرزمینیا شهر خودش هر انسانی را آماده و توانا برای پستترین کارها میداند. او نویسندهای است که شخصیتهایش را از میان مردم کوچه و بازار و محل کار و همسایگان و دیگر افراد واقعی انتخاب میکند.
دستمایههای اصلی آلن پو نیز در داستان نویسی چیزی جز سادهترین وقایع روزانه نبود، خیانت، دزدی، هتک حرمت و… که تحت برخی شرایط خاص هر انسانی با وجود شعارهایی که میدهد، می‌تواند مرتکب جرایم و جنایات بسیار شود. مطمئناً کسی در ادبیات پلیسی به اندازه او ارج و قرب ندارد.
پس از مرگ آلن پو، تا مدتها کسی به سراغ داستانهای پلیسی نرفت. به اینترتیب در قرن نوزدهم و پس از مرگ آلن پو، باب این گونه داستانها نیز بسته شد. اما با گردش قرن و ورود به قرن بیستم، بسیاری از نویسندگان ظهور کردند، نویسندگانی که میخواستند جا پای او بگذارند. کسانی مانند آگاتا کریستی، سرآرتور کانن دویل و …
نگاهی کوتاه به زندگی و آثار پو
ادگار آلن پو در سال ۱۸۰۹ در آمریکا متولد شد و در سال ۱۸۴۹ در سن ۴۰ سالگی در گذشت. او که مردی حساس، دلتنگ و غمگین بود، در عمر بسیار کوتاهش با تلخ کامیو نومیدی زیست و تا پایان عمر روح او دستخوش تلاطمهای فراوان بود.
او در اوایل جوانی وارد خدمت سربازی و در سال ۱۸۳۱ از مدرسه نظام اخراج شد. چند ماه بعد از انتشار کتاب شعرش، همسرش درگذشت و پس از آن دچار پریشانی افکار شد و به کلی از زندگی مادی برید و تا پایان عمر با فقر و بدبختی و گرسنگی به نوشتن و خواندن پرداخت.
پو، اشعار سمبلیک و رمانتیک میسرود و در عین حال برجستهترین داستانهای مخوف و جنایی را به رشته تحریر درآورد. پدر و مادرش بازیگرانی از اهالی بوستون بودند. پو در ۱۱سالگییتیم و در خانواده بازرگان ثروتمندی به نام آلن بزرگ شد. سالهای ۱۸۱۵ تا ۱۸۲۰ را با خانواده آلن در انگلستان به تحصیل گذرانید. در سال ۱۸۲۶ مدت کوتاهی در ویرجینیا درس خواند. در سال ۱۸۲۷ خانواده آلن راترک کرد و به نویسندگی پرداخت. در سال ۱۸۳۵ مدیر مجله پیام ادبی جنوب شد.
نخستین مجموعه اشعار او با عنوان تیمور لنگ درسال ۱۸۲۷ منتشر شد و بعد نوبت به اشعار درخشان او رسید.
۷۱ عراف (۱۸۲۹) شعر دشواری است بیانگر نوعی شوق رمانتیک اروپایی که بر تعالی روح از طریق تفکر در زیبایی تأکید میکند. مجموعه اشعار او عبارتاند از: ۷۱ عراف (۱۸۲۹)، به هلن
(۱۸۳۱)، اسرافیل(۱۸۳۱)، شهر دیار(۱۸۳۱)، کاخ ارواح(۱۸۳۹)، کلاغ(۱۸۴۵)، اولالوم (۱۸۴۹).
کلاغ مشهورترین شعر پو است که باز مضمون آشنای اندوه شاعر در مرگ زنی زیبا در آن تکرار میشود. شاعر در حالی که تلاش میکند خاطره عشق از دست رفته اش لنور را به فراموشی بسپارد، پرنده کهنسال، هولناک، شوم و بدهیبتی به دیدارش میآید. در پایان کلاغ به صورت نمادی از خاطرهای ملال آور و پایان نیافتنی جلوه میکند. پو افزون به چیره دستی در شعر، در زمینههای داستان کوتاه و نقد ادبی پایگاهی برجسته دارد. او در مقام بزرگترین منتقد نسل خود و به عنوان پدر داستان کوتاه و داستان پلیسی شهرتی پایداریافته است.
پو از سال ۱۸۴۰ نوشتن داستانهای اسرارآمیز را آغاز کرد. او در برخی از این داستانها فضایی وحشت انگیز میآفریند و برخی دیگر را با استنتاجات نافذ درهم میآمیزد. پو بنیان گذار رمانهای پلیسی جدید است. او در داستانهای کوتاه ماجرایی هم دستی توانا دارد.
رمانها و داستانهای ادگار آلن پو عبارتاند از: فرو ریختن خانه آشر، داستانهای عجیب و غریب، نقاب مرگ سرخ، گربه سیاه، قلب رازگو، جنایت در کوی غسالخانه، راز ماری روژه، نامه دزدیده شده و کتاب انتقادی در نقد ادبی با عنوان اصول شعری.
زوال خاندان آشر
فیلم شناسی
دانشجوی پراگ
فیلمنامهنویسان: هنریک گالین وهانسهاینز اورز، کارگردان: هنریک گالین، بازیگران: کنراد وید، ورمز کراوس، اگنس استرهازی، الیزا لاپورتا، ۱۹۲۶/ آلمان،۱۶دقیقه، سیاه وسفید، صامت.
قتلهای خیابان مارگو
فیلمنامهنویسان: تام رید، دیل وان اوری و جان هیوستون، کارگردان: رابرت فلوری، بازیگران: بلالو گوزی، سیدنی فاکس، لئون ایمز،۱۹۳۲/آمریکا، ۶۲ دقیقه، سیاه و سفید.
قتلهای فجیعی اتفاق میافتد و ثابت میشود که عالم این قتلهایک گوریل آموزش دیده است.
گربه سیاه
فیلمنامهنویس: پیتر رادیک، کارگردان: ادگار جی اولمر، بازیگران: بوریس کارلوف، بلالو گوزی، دیوید منزر، ژاکلین ولز، ایگون بریچر، ۱۹۳۴/ آمریکا ، ۶۵ دقیقه، سیاه وسفید.
پزشکی انتقام جو در پی قصاص یک آرشیتکت استرالیایی و شیطان پرست است که در جنگ جهانی اول به کشور خود خیانت کرده.
دانشجوی پراگ
فیلمنامهنویسان: آرتور روبینسون وهانی کوزر، کارگردان: آرتور روبینسون، بازیگران: آدولف دولبروک، دورتئساویک، تئودور لوس، اریک فیدلر، ۱۹۳۵/ آلمان ،۸۷ دقیقه، سیاه وسفید.
دانشجویی فقیر تصویر خود را به دکتر کارپیس میفروشد تا بتواند از پول آن برای به دست آوردن آوازخوانی زیبا استفاده کند. او که دریافته نیمه بهتر خود را فروخته است، از راه راست منحرف میشود، دست به تبهکاری و قتل میزند و سرانجام دیوانه میشود.
کلاغ
کارگردان: لوئیس فرید لندر، بازیگران: بوریس کاروف، ایرنه وار، استرماتوس، ۱۹۳۵/ آمریکا، ۹۲ دقیقه، سیاه و سفید.
عشقهای ادگار آلن پو
فیلمنامهنویسان: ساموئل هوفنستاین و تام رید، کارگردان: هری لاچمن، بازیگران: جان شپرد، لیندا دارنل، ویرجینا گیلور، ۱۹۴۲/براساس زندگی ادگار آلن پو.
فیلم درباره بخش کوچکی از زندگی ادگار آلن پو است. او با دختری که از کودکی دوستش دارد، ازدواج میکند، اما خود به الکل پناه میبرد.
معمای ماری روژه
فیلمنامهنویس: مایکل جاکوبی، کارگردان: فیل راسن، بازیگران: ماریا مونتز، پاتریک نولز، ماریا اوسپنسکایا، ۱۹۴۲/ آمریکا، ۶۱ دقیقه، سیاه و سفید.
یک بازیگر اهل فرانسه که در نمایشهای موزیکال بازی دارد، نقشه قتل خواهر خود را میکشد اما او خود ناپدید میشود.
مرد شنل پوش
فیلمنامهنویس: فرانک فنتون، کارگردان: فلچر مارکل، بازیگران: جوزف کاتن (به نقش ادگار آلن پو) بابارا استانویک، لسی کارون، ۱۹۵۱/ آمریکا، ۸۱ دقیقه، سیاه و سفید.
در سال ۱۸۴۸ در شهر نیویورک بیگانهای اسرارآمیز (آلن پو) بهیک دختر فرانسوی کمک میکند تا او بتواند به میراث خود دست پیدا کند.
شبخ خیابان مارگو
فیلمنامهنویسان: هاول مدفورد و جیمز آر. دب، کارگردان: روی دل روت، بازیگران: کارل مالدن، کلود دوفن، استیو فورست، پاتریشیا مدینا، ۱۹۵۴/ آمریکا، ۸۴ دقیقه، رنگی.
در پاریس قدیم دختران زیبا به طرز فجیعی کشته میشوند و در نتیجه تحقیقات نشان میدهد که قاتل آنهایک گوریل است.
خانه آشر
فیملنامهنویس: ریچارد ماتیسون کارگردان: راجر کورمن، بازیگران: وینسنت پرایس، میرنافای، مارک دامون، هری الرب، ۱۹۶۰/ آمریکا، ۸۵ دقیقه، رنگی.
آخرین بازمانده بزرگ خاندان آشر که بیمار و بستری است، قبل از این که بمیرد، توسط برادرش زنده به گور میشود اما او از قبر میگریزد و انتقام میگیرد. این فیلم در ایران با نام سقوط خاندان آشر به نمایش درآمد.
داستانهای هراس انگیز
فیلمنامهنویس: ریچارد ماتیسون، کارگردان: راجر کورمن، بازیگران: وینسنت پرایس، پیتر لوره، بازیل رابتون، ۱۹۶۲/ انگلستان،۹۰ دقیقه، رنگی.
ماجرای فیلم از سه داستان تشکیل شده است: ۱- مورلا: دختری که در شرف مرگ است. جنازه مومیایی شده مادر خود را مییابد. ۲- گربه سیاه: مردی خودرأی همسر خود را میکشد و جنازه او را داخل دیوار میگذارد.۳- واقعیتهای قضیه ام. والدمار: پیرمردی در لحظه مرگ هیپنوتیزم میشود.
نقاب مرگ سرخ
فیلمنامه نویس: چارلز بیومونت و آزرایت کمپبل، کارگردان: راجر کورمن، ۱۹۶۴/انگلستان، ۸۹ دقیقه، رنگی.
یک شاهزاده شیطان پرست ایتالیایی در قرون وسطی ضیافتیترتیب میدهد که مرگ، مهمان ناخوانده آن است. (در ایران با نام مرگ با نقاب سرخ).
کلاغ
فیلمنامه نویس: ریچارد ماتیسون، کارگردان: راجر کورمن، بازیگران: وینسنت پرایس، پیتر لوره، بوریس کارلوف، ۱۹۶۳/آمریکا، ۸۶ دقیقه، رنگی.
در قرن ۱۱ دو ساحره با بهره گیری از قدرت جادوگری خود دست به مبارزهای رویاروی میزنند.
قتلهای خیابان مارگو
فیلمنامه نویس: چارلز ویکینگ و هنری سلسار، کارگردان: گوردن هسلر، بازیگران: جیسون رودباردز، هربرت لوم، لیلی پالمر، ۱۹۷۱/ آمریکا، ۶۲ دقیقه، رنگی.
دوباره سازی از داستان قتلهای خیابان مارگو.
سقوط خاندان آشر
کارگردان: جیمز، ال. کونوای، بازیگران: مارتین لندو، رابرتهایز، دیمترا آرلیس، ری والتون، ۱۹۸۲/آمریکا، ۱۸۱ دقیقه، رنگی.
ساخته شده در تلویزیون.
فیلمنگار
(پلیسینویسان در سینما / حسین مهدویفر)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر