سال ۹۲ و موسیقی ممنوعه؛‌ از مجوزها تا بازداشت‌ها

کلیک

سال ۹۲ علاوه بر رخدادهایی که در عرصه موسیقی "مجوزدار" ایرانی 
و هنرمندان مجوزدار از وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفت،
در خارج از ایران و همچنین موسیقی زیرزمینی یا "غیرمجاز" ایران هم شاهد
حاشیه های خبرسازی بودیم که در زیر به شماری از این موارد اشاره می شود

مرگ چند جوان هنرمند ایرانی در نیویورک از تلخ ترین خبرهای دنیای موسیقی ایران در سال ۹۲ بود

بردیا افشین

روزنامه‌نگار در حوزه موسیقی

..............

سال ۹۲ علاوه بر رخدادهایی که 

کلیک

در عرصه موسیقی "مجوزدار" ایرانی و هنرمندان مجوزدار از وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفت، در خارج از ایران و همچنین موسیقی زیرزمینی یا "غیرمجاز" ایران هم شاهد حاشیه های خبرسازی بودیم که در زیر به شماری از این موارد اشاره می شود.

تراژدی یلوداگز

دوشنبه ۲۰ آبانماه ۱۳۹۲، خبر کشته شدن چند جوان هنرمند ایرانی در نیویورک در یک حادثه تیر اندازی منتشر شد. آرش فرازمند، ۲۸ سال، و برادرش سروش فرازمند، ۲۷ سال، هر دو از اعضای گروه راک "یلو داگز" به همراه علی‌ اسکندریان، هنرمند ۳۵ سال، با شلیک گلوله‌هایی‌ کشته شدند.

فرد ضارب علی‌ اکبر رفیعی بود که بعد از تیراندازی با سلاحش خودکشی کرد. علی‌ اکبر رفیعی پیشتر عضو گروهی دیگر به اسم فری کیز بوده است. اعضای گروه فری کیز و اعضای گروه یلو داگز پیش از مهاجرت به آمریکا در تهران روابط کاری و دوستانه نزدیکی داشتند و این نزدیکی را در مدت حضورشان در آمریکا هم ادامه داده بودند.

گروه چهار نفره یلو داگز در ۸ سال پیش در تهران شکل گرفته بود، سبک موسیقی‌ اش یک جور "پست‌پانک" بود و آنها به انگلیسی می‌‌خواندند. در مدت حضور ۳ ساله آنها در نیویورک به عنوان یک گروه مستقل نسبتا موفق بودند و در مکان‌های مهم عرصه موسیقی مستقل نیویورک اجراهایی‌ زنده برگزار کردند. این گروه در منطقه بروکلین شهر نیورک مستقر بود و حادثه تیراندازی در محل اقامت و کار گروه این اتفاق افتاد. پیکر برادران فرازمند در قطعه هنرمندان تهران به خاک سپرده شد، به همین دلیل شماری از اصولگرایان تندرو‌ در ایران به علی‌ مرادخانی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سخت انتقاد کردند.

گوگوش،‌ ترانه بهشت و همکاری با ابی

۲۵ بهمن ماه همزمان با روز جهانی‌ "عشاق" ، گوگوش ویدیویی را برای آهنگی به اسم " بهشت" منتشر کرد. ویدیویی که خیلی سریع واکنش‌هایی‌ متضاد را بر انگیخت.

این ویدیو داستان عشق دو دختر همجنس گرا به یکدیگر را روایت می‌‌کند. پیش از این سابقه نداشته است که هنرمندی ایرانی به این اندازه پرطرفدار و مطرح چون گوگوش در حمایت از حقوق همجنسگرایان آثاری را تولید کند.

با این حال دور از انتظار نبود که برخی به گوگوش برای پرداختن به چنین موضوعی به تندی حمله کنند، اما از طرف مقابل کسانی‌ هم بودند با اشاره به قسمت‌هایی‌ از ترانه این آهنگ آن را بی‌ ایراد ندانستند که به نظرشان حتی این آهنگ هم "بازتولید کننده کلیشه‌های جنسیتی" است.

به هر حال به نظر می‌‌آید این ویدیویی جنجالی مورد پسند جامعه همجنس گرایان ایرانی و بیشتر مدافعان حقوق همجنسگرایان قرار گرفته است. ویدیویی که در نوع خود در عرصه هنر و سرگرمی ایرانی اثری تاریخی به حساب می‌‌آید

موسیقی‌ پاپ ایرانی، او را اهمراهی می‌‌کند. ویدیویی برای آهنگی تازه به اسم " نوستالژی".

گوگوش و ابی اول فروردین سال ۹۳ با هم اجرایی مشترک را در شهر دوبی در امارات متحده عربی‌ برگزار کردند.

از زیر زمین به روی زمین

اوهام و اجرای دوباره موسیقی راک در تهران

در سال ۱۳۹۲، چندین چهره مطرح موسیقی‌ به اصطلاح زیرزمینی ایران فرصت پیدا کردند تا فعالیت‌هایی‌ رسمی‌ و علنی تر داشته باشند.

از جمله اواخر سال گروه اوهام به سرکردگی شهرام شعرباف اولین آلبوم رسمی اش را در ایران منتشر کرد. اوهام گروه راک نسبتا پرطرفداری است که در ۱۵ سال فعالیتش همه آثارش را به صورت غیررسمی منتشر کرده بود.

اما شاید مهمتر از انتشار آلبوم اوهام، حضور رسمی آرش میتویی بر روی صحنه بود، هنرمندی که الهام بخش چهره ‌هایی چون همین گروه اوهام است.

آرش میتویی، آهنگساز، نوازنده و خوانده ای است که برای نزدیک به دو دهه در بین علاقمندان جدی به موسیقی‌ در ایران چهره‌ای شناخته شده بود. در این جمع محدود خیلی‌ها او را به عنوان پیشگام در تلفیق موسیقی‌ راک با عناصر موسیقی ایرانی به حساب می‌‌آورند. گرچه آرش میتویی هیچگاه رسما اثری منتشر نکرده بود و فعالیت‌هایش بیشتر محدود به اجراهایی خصوصی در دهه ۷۰ می‌‌شد.

او در میانه‌های دهه ۸۰ او در آلبوم "سایه باد" از مسعود شعاری به عنوان نوازنده همکاری کرد و در این سال ها گهگاه در کنار دیگر هنرمندان اجرا کرد. با این حال آرش میتویی دی ماه امسال کنسرت " شبی‌ با حافظ" را در برج آزادی تهران برگزار کرد و ویدیویی را برای آهنگ تازه اش به نام " مارا بس" منتشر کرد.

شاید این فعالیت ها نوید حضور پررنگ تر و متداوم تر این هنرمند در موسیقی‌ ایران باشد. مرد ۴۱ ساله‌ای که پسر سیما بینا، خواننده مطرح آواز‌های ایرانی است.

بازداشت ها

امیر تتلو

بعد از روی کارآمدن حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، شاید تصور خیلی‌ها این بود که فضا برای اهالی موسیقی‌ بازتر می‌‌شود.

اما پائیز سال ۱۳۹۲ تعداد زیادی از فعالان عرصه موسیقی‌ غیر رسمی‌، به اصطلاح زیرزمینی، در ایران دستگیر شدند.

آذر ماه ۹۲ امیر تتلو، خواننده و آهنگساز موسیقی‌ پاپ، برای مدتی‌ دستگیر شد و بعد به قید وثیقه آزاد شد. او در پیغامی ویدیویی دستگیری اش را تشریح کرد و گفت در انتظار برگزاری جلسه دادگاه است و امیدوار است بتواند روزی رسما در ایران فعالیت کند.

در همین ماه بود که خبر دستگیری گردانندگان سایت اینترنتی برگ موزیک منتشر شد. برگ موزیک از ۵ سال پیش به صورت آثار موسیقی‌ هنرمندان زیرزمینی ایرانی را معرفی می‌‌کرد.

آذر ماه شنیده شد که مهدی رجبیان، مدیر وب سایت به همراه برادرش و دو همکارش مهرماه در ساری، شهر محل کار و زندگیشان دستگیر شده و سپس به بند ۲ الف سپاه پاسداران زندان اوین منتقل شده اند. غیر از این دی‌ ماه شنیده شد فاطمه و مهدی موسوی، دو شاعر و ترانه سرا، دستگیر شده اند، این دو برای کسانی‌ چون شاهین نجفی، آهنگساز و خواننده جنجالی موسیقی‌، ترانه می‌‌نوشتند.

این موج از دستگیری‌ها اهالی موسیقی‌ زیرزمینی ایران را نگران کرد و باعث شد جمعی‌ از آنها به علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، نامه‌ای سرگشاده بنویسند و خواستار توقف فوری روند امنیتی و غیر فرهنگی در برخورد با هنرمندان شدند.

با این حال در همان دوران، اواخر آذر ماه علی‌ مراد خانی، معاون فرهنگی هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در مصاحبه‌ای حمایت خود را از فعالان موسیقی‌ زیر زمینی‌ علنی کرده بود و گفته بود: "سعی می‌کنیم کاری کنیم که چیزی به اسم هنر زیرزمینی وجود نداشته باشد که تبدیل به موضوع مجرمانه شود؛ وقتی همه از زیر زمین به روی زمین آمدند، در چارچوب قانون کار می‌کنند."

شاید همچنان خیلی‌ها حضور هنرمندان زیرزمینی در عرصه‌های رسمی‌ موسیقی‌ را انتظار می کشند و برخی‌هم آرزوی این را داشته باشند که بالاخره فرصتی برای فعالیت ستاره های موسیقی‌ پاپ لس آنجلسی در ایران هم فراهم شود؛ دست کم برای کسی‌ چون حبیب محبیان که چند سالی است به ایران بازگشته است و در سال ۹۲ هم اثر تازه "برف" را همراه با موزیک ویدئویی از آن ساخته و بدون مجوز رسمی از ارشاد منتشر کرده است.