فولکر شلوندورف، سینماگر نامی آلمانی، در سال ۱۹۶۹ فیلمی ساخت که همه از آن خبر داشتند اما کمتر کسی آن را دیده بود. فیلم حاصل کار جوانانی است که زمانی با شور فراوان در پی دگرگون کردن سینمای آلمان بودند، که آن "سینمای بابابزرگ‌ها" می‌خواندند.
فولکر شلوندورف، سینماگر نامی آلمانی، در سال ۱۹۶۹ فیلمی ساخت که همه از آن خبر داشتند اما کمتر کسی آن را دیده بود. فیلم حاصل کار جوانانی است که زمانی با شور فراوان در پی دگرگون کردن سینمای آلمان بودند، که آن "سینمای بابابزرگ‌ها" می‌خواندند.
فاسبیندر و فون تروتا بعدها از کارگردانان نامی آلمان شدند
حالا این ساخته شلوندورف که "بعل" نام دارد پس از ۴۴ سال در آلمان به نمایش عمومی گذاشته می‌شود.
شلوندورف "بعل" را هنگامی کارگردانی کرد که فقط ۳۰ سال داشت و به تازگی پس از تحصیل و کسب تجاربی در فرانسه، با روحیه "موج نو" به آلمان برگشته بود.
نقش اصلی فیلم را راینر ورنر فاسبیندر ایفا می‌کرد، هنرپیشه‌ای که تنها ۲۴ سال داشت و به تازگی وارد صحنه "ضدتئاتر" شده بود؛ کسی که سال‌ها بعد به یکی مهمترین کارگردانان تاریخ سینمای آلمان تبدیل شد. فاسبیندر امروز مهمترین چهره سینمای آلمان پس از جنگ جهانی دوم شناخته می‌شود.
نقش اصلی زن فیلم را مارگرته فون تروتا ایفا کرد، او چندی بعد همسر شلوندورف شد و امروز با فیلم‌هایی مانند "رزا لوکزامبورگ" و "هانا آرنت"، مهمترین سینماگر زن آلمان شناخته می‌شود. هانا شیگولا، بانوی بزرگ سینمای مدرن آلمان، که آن زمان ۲۵ سال داشت، نقشی کوتاه در فیلم ایفا کرده است.
فاسبیندر یکی از پرکارترین فیلسمازان آلمان بود که پیش از رسیدن به چهل سالگی درگذشت
فیلم را شلوندورف با بودجه‌ای اندک، در شرایطی نیمه‌آماتوری، با دوربین ۱۶ میلیمتری و با کمک دوستان خود ساخت. او از "بعل" انتظار موفقیتی بزرگ داشت، اما فیلم در همان اولین نمایش تلویزیونی با مصیبتی بزرگ روبرو شد.
هلنه وایگل، بازیگر نامی تئاتر، همسر برشت و وارث او، که شامگاه ۲۱ آوریل ۱۹۷۰ فیلم را در برلین شرقی از تلویزیون آلمان غربی تماشا می‌کرد، به شدت از فیلم ناراحت شد. معروف است که او پس از تماشای ۲۰ دقیقه از فیلم، برآشفته از جلوی تلویزیون بلند شد و گفت: "خیال کرده‌اند با پوشیدن کت چرمی و سیگاری گوشه لب می‌توانند برشت بشوند."
هلنه وایگل که حق نشر و برداشت از آثار برشت را داشت، همان شب اعلام کرد که فیلم "بعل" اجازه نمایش ندارد. فیلم بیش از چهل سال به آرشیو سپرده شد. تلاش‌های بعدی شلوندورف، کارگردان فیلم، برای کسب اجازه و حق نمایش آن به جایی نرسید. هلنه وایگل در سال ۱۹۷۱ در گذشت. پسر و دختر برشت، اشتفان و باربارا که وارثان بعدی او بودند، نظر هلنه وایگل را تائید کردند.
این مانع سرانجام در سال ۲۰۱۱ از سر راه برداشته شد. شلوندورف توانست نسخه بازسازی شده‌ای از فیلم فراهم کند و آن را پس از ۴۴ سال در فوریه ۲۰۱۴ در جشنواره سینمایی برلین به نمایش بگذارد. فیلم هم پژواکی نوستالژیک داشت و هم مقطعی از تاریخ سینمای آلمان پس از جنگ بود.
شلوندورف فیلم "بعل" را به شرایط معاصر آورده و "روح زمان" را به آن دمیده است. حال و هوای طغیان جوانان و جنبش دانشجویی اواخر دهه ۱۹۶۰ در فیلم نمایان است. قهرمان فیلم، "بعل" یاغی و سرکش، در هر گام ارزش‌های مسلط، سنت‌های اجتماعی و باورهای اخلاقی را لگدمال می‌کند.
بازی فاسبیندر در فیلم سرشتی پیش‌گویانه دارد: سیمای برجسته سینمای مدرن آلمان در سال ۱۹۸۲ در ۳۷ سالگی بر اثر افراط در مشروب و مواد مخدر
کلیک
نگینی بر پیشانی تئاتر اکسپرسیونیستی
بعل شلوندورف پس از بیش از چهار دهه امسال در برلین به نمایش در آمد
بعل اولین نمایشنامه برتولت برشت است، که آن را در سال ۱۹۱۸ زمانی که تنها ۲۰ سال داشت نوشت. او شاعری پرکار و جوان بود که آگاهانه و با اعتماد به نفسی کم‌‌نظیر مصمم بود درام‌نویسی آلمان را دگرگون کند. او تا سال ۱۹۳۵ دست کم پنج ورسیون دیگر از "بعل" نوشت، اما چنان که رسم او بود، هرگز از آن به طور کامل راضی نشد.
"بعل" به اولین مرحله درام‌نویسی برشت تعلق دارد، مرحله پیشامارکسیستی که او هنوز از تئاتر اکسپرسیونیستی متأثر بود. رگه‌های آنارشیستی، عصیان‌آمیز و فردگرایی افراطی در "بعل" آشکار است.
"بعل" روایت زندگی شاعری است که مصمم است خواسته‌ها و رانش‌های "طبیعی و درونی خود" را تا نهایت دنبال کند و برای امیال خود هیچ مانعی نشناسد. او به هیچ شرط و محدودیتی، چه اجتماعی و چه اخلاقی، برای رفتار و زندگی خود قائل نیست. او با کام‌جویی لگام‌گسسته از زندگی و شورهای غریزی، اطرافیان و دوستان و ستایشگران خود را نابود می‌کند و سرانجام خود را.
"بعل" که نام او از خدای باستانی بین‌النهرین که نماد باروری و شادکامی است، گرفته شده، تجسم شادابی جوانی و شور زندگی است.
برشت بعدها کوشید از "بعل" تفسیری اجتماعی ارائه دهد و گفت: "جانمایه نمایش ستایش فردیت افراطی و شور بی حدومرز زندگی یک شاعر اجتماعی نیست، بلکه این اثر واکنش فردیتی نیرومند است در برابر فشارها و اجبارهای محیطی که خود از بنیاد غیراجتماعی است."
از چپ: مارگرته فون تروتا، شلوندورف و هانا شیوگلا،
بازیگران و کارگردان بعل در جشنواره فیلم برلین
پیام اجتماعی برشت را شاید بتوان این گونه بیان کرد که غرایز و گرایش‌های انسان در برابر جامعه مدرن محکوم به سرکوب و نابودی است. تعهد اجتماعی، احترام به ارزش‌های جمعی همراه با آگاهی و تعهد سیاسی چند سال بعد و با تحول ایدئولوژیک نمایشنامه‌نویس بزرگ پیش آمد.
از نمایشنامه "بعل" دست کم دو ترجمه به زبان فارسی منتشر شده است.
اووه یانسون، فیلمساز آلمانی در سال ۲۰۰۳ فیلمی تلویزیونی از "بعل" ساخت که با پرداختی تازه از شعرها و ترانه‌های اثر، وجه موزیکی آن را تقویت کرده بود. فیلم نخستین بار در جشنواره بین‌المللی فیلم برلین سال ۲۰۰۴ به نمایش در آمد.
فیلم "بعل" ساخته فولکر شلوندورف بیستم مارس ۲۰۱۴ در آلمان به نمایش عمومی در می‌آید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر